NĂM MỚI TÍNH THEO TIẾT LẬP XUÂN ? HAY THÁNG GIÊNG HÀNG NĂM ??
Hiện nay có rất nhiều người đang tính tuổi Âm theo lịch Tiết Khí chứ không dùng lịch Kiến Dần . Vậy đâu là đúng ?
THỨ NHẤT: Lịch Tiết khí tính theo vòng Hoàng Đạo, và căn cứ lịch Dương. Đây là Lịch rất quan trọng trong sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên nó không xác định khi nào HẾT năm Can Chi (ví dụ là năm Quí Mão 2023) bởi nó sử dụng Dương lịch để xác định ngày lập xuân.
Thứ Hai : Năm mới chúng ta sử dụng lịch Can Chi+Âm Lịch.
Trong hệ thống lịch Can Chi thì tháng TÝ là tháng thứ 11 âm lịch và tháng Hợi là tháng tháng thứ 10 âm lịch. Vậy tháng thứ 1 để tính năm mới là tháng mấy ?
Theo hệ thống này, chúng ta đang dùng hệ lịch Kiến Dần tức là năm mới được tính từ Tháng Dần .
Tháng giêng: DẦN.
– Tháng 2: Mão
– Tháng 3: Thìn.
– Tháng 4: Tỵ.
– Tháng 5: Ngọ.
– Tháng 6: Mùi.
– Tháng 7: Thân.
– Tháng 8: Dậu.
– Tháng 9: Tuất.
– Tháng 10: Hợi.
– Tháng 11: Tý.
– Tháng Chạp(12): Sửu.
Trong Chú giải Kinh Thi có ghi chép như sau:
- Đời vua Hoàng Đế, và đời nhà Hạ, gọi tháng Giêng là tháng Dần (Kiến Dần). Theo đó thì tháng 12 là tháng Sửu.
- Nhà Thương gọi tháng Giêng là tháng Sửu (Kiến Sửu).
- Nhà Châu, gọi tháng Giêng là tháng Tý (Kiến Tý).
- Nhà Tần, gọi tháng Giêng là tháng Hợi (Kiến Hợi).
- Đến đời nhà Hán thì gọi tháng Giêng là tháng Dần, tức là theo lịch nhà Hạ (Kiến Dần).
Từ đây trở về sau, không còn thay đổi nữa. Các vua đời sau đều áp dụng Kiến Dần theo lịch nhà Hạ bởi tháng Dần là tháng có Tiết Lập Xuân. Tuy nhiên có năm như năm 2024 này thì tiết Lập Xuân lại ở tháng Sửu , vậy nên đây cũng chưa được coi là lý giải hợp lý và nó dẫn tới việc nhầm lẫn giữa việc xác định năm mới khởi từ ngày Lập Xuân.
Theo ngài Thiệu khang Tiết : Thiên khai ư Tý, Địa tịch ư Sửu, Nhân sinh ư Dần. Nghĩa là: Trời mở ra ở Hội Tý, Đất mở rộng ở Hội Sửu, Người sanh ra ở Hội Dần. Phải chăng vì lẽ đó nên người Xưa dùng kiến Dần chăng ? Lý giải này chưa hoàn toàn thuyết phục bởi chúng ta còn 2110 năm để kết thúc Hội Ngọ (10.800 năm/hội) và nếu cho là lịch KIẾN địa chi theo Hội thì không lẽ chúng ta tính năm mới theo lịch Kiến Ngọ ? (Tức tháng 5 âm ?)
Có một lý giải khác nữa, đó là lấy theo cán của chòm sao Bắc Đẩu, và cứ 26.000 năm nó sẽ thay đổi vị trí và bắt đầu khởi từ Tý. Hiện nay cán của nó đang chỉ về hướng Dần và lấy đó làm mốc của lịch Kiến Dần. Có lẽ đây là lý do thuyết phục nhất, tuy nhiên vì sao các đời Vua nhà Thương,Châu,Tần của Trung Quốc dùng lịch kiến Tý-Sửu-Hợi thì cũng không rõ trên cơ sở nào .
Sự thay đổi năm CŨ sang năm MỚI theo lịch Can Chi , Kiến Dần tức là hết ngày cuối cùng của tháng SỬU tức 30 (hoặc) 29 tháng Chạp là kết thúc năm cũ. Năm mới tính 23h( giờ Tý) của ngày hôm trước tức ngày 1 tháng GIÊNG . Như vậy bạn là Tuổi con gì tức là cầm tinh con gì thuộc hệ thống 12 Địa Chi thì sẽ chỉ được tính sau 23H của ngày 30(hoặc 29) của tháng SỬU- Tháng Chạp hàng năm.
Tiết Khí lập Xuân không tính theo hệ thống Can Chi nên không có cơ sở xác định ngày LẬP XUÂN là ngày đổi từ năm của Địa Chi cũ sang năm Địa Chi mới – ví dụ năm Giáp thìn 2024 ngày lập Xuân là 04 tháng 2 2024 tức 25 tháng Chạp, tức Ngày Mậu Tuất, tháng Ất Sửu, năm Quý Mão,
Đối với một số môn như Trạch Cát-Kỳ Môn thì cần tới Tiết Khí nhưng một số bộ môn như Tử Vi đều sử dụng hệ thống lịch CAN CHI. Cứ kết thúc tháng SỬU bước sang THÁNG DẦN thì được tính là bước sang năm CAN CHI mới (Như là hết tháng Chạp-Sửu tức 12 âm của năm quí mão sẽ bước sang tháng GIêng -Dần của năm GIÁP THÌN
CHO NÊN BẠN TUỔI GÌ HAY NĂM MỚI TÍNH THEO MỐC NÀO THÌ THEO TIẾT KHÍ LÀ SAI VÀ CẦN TÍNH THEO HỆ THỐNG LỊCH CAN CHI MỚI LÀ ĐÚNG !
