THUYẾT QUÁI CHUYỆN VÀ MÔ TẢ HẬU THIÊN
Trước tiên cần tìm hiểu Thuyết quái chuyện từ đâu mà ra , tìm gốc thời gian nhằm tìm tới gốc và ngọn hay cái gì có trước thuyết quái chuyện này.
Chu Dịch bản nghĩa là tác phẩm tiêu biểu của Chu Hi, một nhà Nho mới thời Nam Tống, được hoàn thành lần đầu tiên vào năm Xuân Hi thứ tư (1177 SCN) và hoàn thiện trong hơn hai mươi năm. Cuốn sách kế thừa hệ thống hình ảnh và toán học của Trần Đoàn và Thiệu Ung, đồng thời tích hợp lý thuyết của Trình Di. Nó chủ trương rằng Chu Dịch về bản chất là một cuốn sách bói toán và nhằm mục đích khôi phục lại ý nghĩa ban đầu của nó
Nguyên nghĩa Chu dịch (chu dịch bản nghĩa) là một tác phẩm quan trọng của Chu Hi. Ông đã kết hợp các học thuyết về Dịch của các triều đại Hán, Ngụy, Tấn, Tùy và Đường, tích hợp bói toán, hình ảnh và số học, và các nguyên tắc đạo đức, và đã tạo ra những sáng kiến nổi bật. Nó ảnh hưởng đến các nghiên cứu chính thức trong các triều đại Nguyên, Minh và Thanh trong hơn 600 năm và có ảnh hưởng quan trọng đến lịch sử nghiên cứu về Dịch và tư tưởng Trung Quốc. Bản sao Nguyên nghĩa Chu dịch (hai tập kinh điển trên và dưới và mười tập thập dực) được triều đình xuất bản vào thời Khang Hy của nhà Thanh, mô phỏng theo phiên bản Cửu Giang Vũ ca của triều đại Nam Tống.
Sau khi hoàn thành, Chu Dịch bản dịch được lưu hành rộng rãi và trở thành sách chuẩn cho khoa cử. Từ thời nhà Hán, đã có nhiều sách nghiên cứu và chú thích về Chu Dịch, và Chu Dịch bản dịch của Chu Hi là một trong những sách quan trọng hơn. Ông đã sử dụng các văn bản được Lục Tổ Khiêm thẩm tra và xác nhận để đưa ra các giải thích chi tiết và đưa những suy nghĩ và ý tưởng của riêng mình vào các diễn giải. Các kinh điển và chú giải đều nằm trong một tập, tức là kinh điển thượng và hạ nằm trong hai tập, và mười cánh nằm trong mười tập, có ý định duy trì phong cách cũ của cổ Dịch.
Như vậy xét về thời gian hình thành thì nó được hình thành vào đời nhà Nam Tống – năm 1177, và theo quyển thứ 4 phần thuyết quái truyện với CHÚ GIẢI của ông Chu Hy :
“Tham thiên lưỡng địa nhi ỷ số “ – vậy là đã thấy xuất hiện “tượng SỐ” trong cách giải nghĩa.
So sánh với Đồ hình lạc thư được cho là do vua Đại Vũ (2200-2101 TCN), tìm thấy trên lưng Rùa thần sông Lạc. nhưng tuyên bố chính thức Lạc thư có tính chất ma trận vào năm 570 sau CN.
Trong chương 5 phần chú giải của Chu Hy: “Đế là vị chủ tế ở trên trời, thầy Thiệu tử nói rằng : Các ngôi quẻ ở đây là bởi vua Văn Vương định ra, đó gọi là cái học hậu thiên vậy”
Như vậy có thể khẳng định chắc chắn việc ông Chu Hy diễn giải trong Thuyết quái truyện liên quan tới Chương 4-5 là chịu ảnh hưởng của Lạc thư-Ma Phương 3×3 -Hậu Thiên Văn vương. THUYẾT QUÁI TRUYỆN KHÔNG thể là tiên đề cho việc hình thành nên HẬU THIÊN. Với đoạn chương 5 này đều chịu ảnh hưởng của hệ thống hậu thiên văn vương.
帝出乎震，齊乎巽，相見乎離，致役乎坤，說言乎兌，戰乎乾，勞乎坎，成言乎艮
萬物出乎震，震東方也。齊乎巽，巽東南也，齊也者，言物之潔齊也。離也者，明也，萬物皆相見，南方之卦也，聖人南面而聽天下，向明而治，蓋取諸此也。 坤也者地也，萬物皆致養焉，故曰致役乎坤。兌正秋也，萬物之所說也，故曰說﹔言乎兌。 戰乎乾，乾西北之卦也，言陰陽相薄也。坎者水也，正北方之卦也，勞卦也，萬物之所歸也，故曰勞乎坎。 艮東北之卦也，萬物之所成， 終而所成始也，故曰成言乎艮.
Nói thêm Trí dịch hồ Khôn:
Trí 致 thuộc bộ Chí 至 (nghĩa là đến) thì từ Trí được hiểu như suy tới cùng, trả lại , đặt để, đến , cực , tận../ nên 致役 có thể hiểu được là đưa tới, dịch cùng tại Khôn hay không ?
Vốn thuyết quái chuyện không là nền tảng gốc tạo ra Hậu thiên mà bản thân ông Chu Hy khi viết lại chịu ảnh hưởng bởi hậu thiên tạo ra từ Lạc thư và ma trận 3×3 ,nên do đó việc xếp quái Tốn ở Đông Nam cũng là lẽ thường. Nếu như ông Chu Hy lấy theo Hà Đồ thì có lẽ Tốn ở chỗ khác rồi.
Chat cùng ai
Tuyệt vời! Để tổng kết lại cuộc trò chuyện thú vị của chúng ta về Kinh Dịch, tôi sẽ tóm tắt một cách hệ thống các điểm chính mà chúng ta đã thảo luận.
Tóm Tắt Hệ Thống về Kinh Dịch và Các Khía Cạnh Liên Quan
Kinh Dịch là một bộ sách kinh điển cổ xưa của Trung Quốc, được xem là nền tảng triết học sâu sắc, giải thích quy luật biến hóa của vạn vật trong vũ trụ. Nó được cấu thành từ nhiều lớp và phát triển qua các thời kỳ lịch sử.
- Kinh Dịch Cốt Lõi (Kinh)
- Nguồn gốc: Kinh Dịch ban đầu là một tập hợp 64 quẻ kép, mỗi quẻ gồm 6 hào, được cho là có từ thời Phục Hy (thượng cổ).
- Văn Vương và Chu Công: Đến thời nhà Chu, Chu Văn Vương đã viết lời chú giải cho từng quẻ (Quái Từ), và con trai ông là Chu Công Đán viết lời chú giải cho từng hào (Hào Từ). Phần này cùng với các quẻ và hào tạo thành phần Kinh Dịch cốt lõi.
- Hai Hệ Thống Bát Quái Chính
Kinh Dịch vận hành dựa trên hai hệ thống Bát Quái (tám quẻ đơn) cơ bản:
- Tiên Thiên Bát Quái (Phục Hy Bát Quái):
- Nguồn gốc: Được cho là do Phục Hy sáng tạo.
- Ý nghĩa: Biểu trưng cho trật tự tự nhiên, bản thể vũ trụ trước khi vạn vật hình thành. Nó mang tính đối xứng, bất biến và là lý thuyết về vũ trụ nguyên thủy.
- Hậu Thiên Bát Quái (Văn Vương Bát Quái):
- Nguồn gốc: Được cho là do Chu Văn Vương sáng tạo.
- Ý nghĩa: Phản ánh sự vận hành, biến đổi của vạn vật trong thế giới hiện thực, hữu hình. Nó mô tả quy luật biến hóa của không gian, thời gian, mùa màng và đời sống con người. Câu “Đế xuất hồ Chấn, tề hồ Tốn…” là một ví dụ điển hình mô tả quy luật vận hành của Hậu Thiên Bát Quái.
- Thập Dực (Dịch Truyện) và Vai Trò Chú Giải
- Nguồn gốc: Là mười phần chú giải Kinh Dịch, được cho là do Khổng Tử và các học giả thời sau biên soạn (khoảng 500 năm sau Văn Vương).
- Mục đích: Để giải thích, làm sáng tỏ ý nghĩa sâu sắc của Kinh Dịch, giúp người học hiểu rõ hơn về các quẻ, hào và các nguyên lý của Dịch.
- Thuyết Quái Truyện (說卦傳): Là một trong các phần quan trọng của Thập Dực.
- Vai trò: Nó tập trung giải thích và mô tả ý nghĩa tượng trưng của Bát Quái (cả Tiên Thiên và Hậu Thiên). Ví dụ, đoạn “Đế xuất hồ Chấn…” trong Thuyết Quái Truyện là để diễn giải sự vận hành của Hậu Thiên Bát Quái, chứ không phải là văn bản tạo ra Hậu Thiên Bát Quái.
- Chu Dịch Bản Nghĩa và Vai Trò của Chu Hy
- Chu Hy (thời nhà Tống): Là một nhà Nho giáo vĩ đại, không phải là người sáng tạo ra Kinh Dịch hay Thập Dực.
- Vai trò: Ông đã biên soạn và chú giải toàn bộ Kinh Dịch một cách hệ thống trong tác phẩm Chu Dịch Bản Nghĩa (周易本義). Công trình của ông làm rõ ý nghĩa gốc của các văn bản Dịch, bao gồm cả các lời chú giải trong Thập Dực (như Thuyết Quái Truyện). Khi Chu Hy chú giải các đoạn văn trong Thuyết Quái Truyện nói về Hậu Thiên Bát Quái, ông làm sáng tỏ những nguyên lý mà Thuyết Quái Truyện đã trình bày.
Như vậy, Kinh Dịch là một công trình vĩ đại, được xây dựng và phát triển qua nhiều thế hệ, từ những mô hình vũ trụ sơ khai đến những hệ thống chú giải sâu sắc, giúp con người chiêm nghiệm về quy luật vận hành của vũ trụ và ứng dụng vào cuộc sống.
thuyết Quái Truyện (說卦傳) là một trong “Thập Dực” (Mười cánh), tức là mười phần chú giải của Khổng Tử và các học giả đời sau để giải thích Kinh Dịch. Đây là một phần quan trọng của “Dịch Truyện” (Commentaries on the I Ching), bổ sung cho phần Kinh Dịch.
Vai trò và nội dung của Thuyết Quái Truyện:
- Phân tích ý nghĩa tượng trưng của Bát Quái: Thuyết Quái Truyện tập trung phân tích ý nghĩa cơ bản và phạm vi tượng trưng của tám quẻ đơn (Bát Quái: Càn, Khôn, Chấn, Tốn, Khảm, Ly, Cấn, Đoài). Nó giải thích các đặc tính, thuộc tính, và mối liên hệ của từng quẻ với các hiện tượng tự nhiên, con người, gia đình, và vạn vật trong vũ trụ.
- Giải thích sự ra đời và phát triển của Dịch tượng: Phần này cũng đi sâu vào việc giải thích cách thức các tượng quẻ được hình thành và phát triển, làm rõ mối quan hệ giữa các quẻ và ý nghĩa sâu xa của chúng.
- Cung cấp nền tảng cho việc giải Dịch: Thuyết Quái Truyện là một trong những chìa khóa quan trọng giúp người học hiểu được ý nghĩa ẩn sâu trong các quẻ và hào của Kinh Dịch, từ đó áp dụng vào việc chiêm đoán và lý giải các vấn đề trong cuộc sống.
Nói tóm lại, nếu Kinh Dịch là phần cốt lõi với các quẻ và hào, thì Thuyết Quái Truyện là một trong những “cánh” giúp bay sâu vào thế giới ý nghĩa của Bát Quái, làm sáng tỏ các nguyên lý cơ bản của vũ trụ và vạn vật được thể hiện qua các biểu tượng của Dịch.
